Koffie & …
Laten we eerlijk zijn: hier in Groningen hebben we de neiging een paar jaar achter te lopen op de nieuwste trends. Dat is natuurlijk niet gek. We zitten een flinke afstand van the Big A(msterdam) waar het ‘allemaal gebeurt’. Voordat the hip, hot and happening over komt waaien naar het hoge noorden zijn we echt wel een paar maanden, zeg gerust soms jaren verder.
Sinds een kleine drie jaar is een van de populairste trends van nu ook komen aankloppen aan de deur van de leukste stad van het noorden. In de bubbel van de Randstad bestaat het concept al een tijdje: custom winkels waar persoonlijke aandacht wordt besteed aan de klant en het product, in combinatie met het serveren van een goede kop koffie. Grote espressoapparaten en diverse kleine hapjes en versnaperingen pronken op grote bars naast stellages vol met ‘hebbedingetjes’. Dit zijn de typische ‘concept’ stores, waarvan wij in Groningen er sinds kort ook een aantal hebben. Diverse designboekjes, -plantjes en kleine spulletjes liggen op een aantrekkelijke manier uitgestald op designertafels en de zachte aroma van goede espresso houdt je wat langer op je plek.
Maar niet alleen dit soort conceptstores komen uit de grond. Het principe ‘koffie & …’ zien we ook terug bij koffiezaakjes die tevens fungeren als studieruimte, buurtplaats, speciaalbierenzaak, fietsenreperateurs, kledingwinkels, pottenbakkers, sieradenmakers… Het concept ‘Koffie & … ‘ is razend populair en nog niet eerder werd er ook zo gehecht aan een duurzaam, biologisch, verantwoord tot stand gekomen bakkie pleur. De producten en/of diensten in de winkel dienen ook aan deze omschrijving te voldoen.
Wij kijken graag kritisch naar de dingen in het leven. Al helemaal als het gaat om de zoveelste stadse trend die onze nuchtere bodem raakt. Wij vroegen ons af of dit hele concept wel werkt? Kun je een lekkere koffie serveren en een goede winkelier zijn? Is het concept winstgevend? Of is dit zoals net al genoemd, de zoveelste hipstertrend die in theorie erg leuk klinkt maar in de praktijk gewoon niet zo efficiënt uitpakt. Denk aan andere super goede ideeën zoals typemachines of analoge camera’s. Ziet er leuk uit maar welke gek sleept die loodzware onzin nou serieus mee?
Bij de Studentenkrant hadden we daarom het idee om dit concept eens in de praktijk te gaan ontdekken en wel in ons eigen stadje. In drie verschillende zaken onderzochten we de sfeer, de drukte, de producten, de kwaliteit van de koffie en vroegen wij ons af: ‘Koffie & …’-concept: million dollar idea of leuk maar beter houden we horeca en overige diensten gescheiden?
De eerste zaak die op de proef wordt gesteld is ‘Spaak: Koffie en Koers’ in de Oude Boteringestraat. Het is de nieuwste van de drie en is pas sinds begin 2016 in business. Een knusse get together waar je lekker kunt smikkelen/lunchen bij je koffie én waar je ook gelijk je nieuwe fiets kunt kopen. Achterin de zaak staan veel mooie racefietsen maar ook glimmende hippe stadsfietsen te pronken. In een soutterraintje achter de bar bevindt zich de werkplaats waar de eigenaar je kan voorzien van wat routinehulp aan je fiets maar vooral ook een portie gezelligheid. De zaak ziet er van binnen authentiek uit. De muren zijn afgebrokkeld, de kunst is retro. Er hangt een vintagesfeer die goed past bij de vintageracefietsen die aan de muren hangen. Wij worden aandachtig te woord gestaan door de hippe barista achter de bar. Ze maakte een lekkere koffie wat er ook nog eens leuk uitzag, maar zij kon ons helaas niet helpen met de lekke band die we van te voren even geprikt hadden (dedication…). Dat kon alleen de eigenaar doen. Wat alles samen betreft gezellig cafésfeertje een dikke voldoende. Spaak is van binnen gezellig en ziet er vanuit een design perspectief goed uit. De bediening is vriendelijk. Er hangt wel echt een ons kent ons sfeer; een grote klandiziegroep zal wellicht nog volgen. Of er veel fietsen worden verkocht weten wij niet zo goed. Alle klanten die er waren kwamen voor de koffie en lekkernijen. Slechts welgeteld een wielrenner kwam naar binnen in vol ornaat, maar dit was het vriendje van de barista: niet een geheel spontaan binnenvallende wielrenner op zoek naar bakkie troost dus.
Daarna vervolgde ons onderzoek zich bij ‘HOLT concept store’. Als men ergens echt het prototype hipster, duurzame, biologische concept-koffiestore zoekt dan is dat wel deze winkel op de Oude Kijk in ’t Jatstraat. En dat is niet vervelend bedoeld! Bij binnenkomst merk je dat er heel veel moeite en tijd is gestoken in het inrichten van deze store. Je wordt verwelkomd door groene planten, grote tafels met schattige hebbedingetjes en een lieve, glimlachende gastvrouw die graag vertelt hoe ‘HOLT’ tot stand is gekomen.
Dat is wel een verschil tussen dit soort eenmanswinkels en grotere franchises. De mensen die hier werken zijn ook vaak echt de eigenaar van de winkel die van alle producten de oorsprong, het bedrijf of de leverancier kennen. Zij zijn hun zaak, dat houdt het persoonlijk en kleinschalig. Van de koffiebonen en thee kon ze de herkomst precies vertellen, het gebak kwam voor het grootste deel bij Groningse boetieks vandaan (niks pre-fab) en de producten die ze naast het horecagedeelte verkocht had zij allemaal persoonlijk uitgezocht.
De drankjes bij HOLT waren lekker en het stukje red velvet cake dat de moeder van de eigenaresse had gebakken heeft een diep gat in onze goede voornemens voor de zomer geslagen maar het was het zeker waard! Alles was natuurlijk, niet te zoet maar precies goed. Als we een puntje hadden wat minder positief was, was dat bij HOLT het struikelblok van een combinatiewinkel duidelijker werd. Het duurde erg lang voordat de gastvrouw ons te woord kon staan of onze bestelling kon brengen omdat zij ook meerdere winkelklanten had die aandacht nodig hadden. Dat leek ons niet helemaal handig.
Als laatste druppelden we binnen bij Jeans and Beans. Dit was iets duidelijker een Groningse take op de hele ‘concept-store’ trend. Het was wel mooi uitgevoerd, de koffie was prima maar het miste de hipster design sfeer die wij bij HOLT en Spaak hadden ervaren. Het koffiegedeelte, waar de stoelen, leestafels en koffiebar stonden, was ook duidelijk afgescheiden van het winkelgedeelte. Daarom vonden wij het hier minder sfeervol. Dit kwam ook vooral omdat hier echt sprake was van een grote detailhandelzaak met dure kledingmerken en verkoopsters die rondliepen. Het kwam bij ons over als een G-starwinkel met inhousecafé: anders dan Spaak waar de cafémensen ook de verkopers zijn. Al met al vonden wij Jeans and Beans minder persoonlijk dan de zaken waar wij met de eigenaren, tevens initiatiefnemers, in gesprek kwamen. Wel was het zakelijk en overzichtelijk: men wordt sneller geholpen. Als je even snel een koffietje wil doen in een kledingzaak dan is Jeans and Beans the place to be: je moet dan niet bij Spaak of HOLT willen zijn.
Het concept is eigenlijk wel slim bedacht. Het maakt het winkelen, zo noem ik het even overkoepelend, tot een hele andere ervaring. Als mensen binnenlopen voor een koffie, stranden ze misschien toch ook op net dát ene hebbedingetje of die spijkerbroek die ze al tijden wilden. Je loopt even binnen om je fietsband op te pompen maar vertrekt pas drie uur later na een aantal koffies en een heerlijke lunch waarvan je niet wist dat je die graag wilde. Het is een combinatie van ten eerste een slimme marketing truc. Immers, de kans dat iemand binnenloopt en niets koopt is vrij klein want je biedt als het ware verschillende producten voor verschillende behoeftes aan. Ten tweede komt hier weer het teruggaan naar het bewuste hier en nu zijn, waar iedereen het de laatste tijd over heeft. Je voelt je welkom als je zo’n zaak binnenloopt. Zeker bij Spaak was er meer sprake van een soort uitgebreid buurtcentrumpje waar iedereen terecht kan met waar ze op dat moment behoefte aan hebben.
Of het lucratief is om een biologisch/ duurzaam/ divers/ hip/ turbo concept /allesomvattend winkeltje te runnen is de vraag. Maar of de eigenaren dit belangrijk vinden is een belangrijkere vraag met een makkelijker antwoord. Wat halen zij eruit? Zeker bij Spaak en HOLT kwam duidelijk naar voren dat passie voor het product en gezelligheid belangrijk zijn. Diversiteit, verschillende behoeftes faciliteren en van winkelen of een dagje stad weer echt meer een beleving maken. In een tijd waar online winkelen of überhaupt online zijn zo vanzelfsprekend is vergeten we soms hoe leuk het kan zijn te stranden in een zaak voor een paar uur, gesprekken aan te knopen met onze shopgezellen of misschien zelfs een gesprek dit keer met een wild vreemde?
Conclusie? Het concept werkt. Niet omdat het zo’n lucratieve business is maar omdat het mensen weer de stad in trekt. Het enige wat soms lastig kan zijn is als de drukte toeslaat. Dan gaat de aandacht voor klant en product wat meer het raam uit en moet de winkelier zich zakelijker opstellen. Maar over het algemeen brengen dit soort zaken weer iets terug naar de stad: knusse, gezelligheid!