In gesprek met Alexander Pechtold

[dropcap]D[/dropcap]66 staat hoger dan ooit in de peilingen – als er nu Tweede Kamerverkiezingen zouden worden gehouden zouden de democraten zo’n 25 zetels halen, waarmee de partij ‘s lands grootste wordt. Met dit mooie vooruitzicht worden de verkiezingen voor het Europees Parlement, op 22 mei, ongetwijfeld een feestje voor D66. Reden voor de Studentenkrant om af te reizen naar Den Haag voor een gesprek met partijleider Alexander Pechtold over zijn politieke visie en een terugblik op zijn mooie studententijd.

Heel erg druk maakt Pechtold zich niet over het feit dat zijn partij zo hoog in de peilingen staat, hoewel hij er toch met een schuin oog naar kijkt. ‘Iedere politicus die zegt dat hij niet met de peilingen bezig is, die liegt. We hebben nu in een jaar tijd drie verkiezingen. De gemeenteraad, volgend jaar Provinciale Staten en daartussen Europa. Het is dus een politiek druk jaar en dan is het toch belangrijk om te weten hoe het met de partij gaat. Maar nog belangrijker vind ik het dat we de afgelopen tijd veel nieuwe leden erbij hebben gekregen – peilingen kunnen de week erop weer anders zijn, leden heb je over het algemeen toch voor een wat langere periode.’

Populariteit

Hoe het komt dat D66 nu zo populair is? ‘Ik denk dat het beeld over D66 voor mensen evenwichtiger is geworden, begrijpelijker. Misschien zelfs voorspelbaarder. Voor kiezers is het heel belangrijk dat ze weten wat ze aan een partij hebben. We hebben de afgelopen jaren bewezen dat we verantwoordelijkheid willen nemen. Ook houden we vast aan de zaken die we agenderen. Met de verhoging van de AOW-leeftijd zijn we zes, zeven jaar bezig geweest, maar uiteindelijk lukt het dan ook. Ik denk dat heel veel kiezers die een consistente lijn van de politiek verwachten zich daartoe aangetrokken voelen.’

Europa

De Europese verkiezingen komen eraan deze maand. Iets dat voor veel mensen niet echt leeft – het is niet voor niets dat we in deze krant een heuse uitleg over de Europese verkiezingen hebben opgenomen. Pechtold: ‘Ik merk dat veel mensen zijn afgehaakt uit een soort teleurstelling, maar ook dat sommigen de moeite niet nemen om zich er eens in te verdiepen. Een soort gemakzucht, omdat ze denken dat ze er toch niets aan kunnen veranderen of het ze gewoon niet interesseert. Veel mensen zoeken stad en land af op zoek naar de beste aanbiedingen voor een nieuwe telefoon of televisie, maar je politieke voorkeur is toch minstens zo belangrijk?’

D66 staat bekend als ‘pro-Europa’, maar ook Pechtold erkent dat er soms behoorlijke “weeffouten” in de Unie zitten. ‘In de crisis bleek dat je wel je economieën aaneen kunt schakelen, en je munt kunt afstemmen, maar als het snel moet heb je ook een politieke sturing nodig. En als die er dan niet is, word je kwetsbaar. En zo’n fout moet dan hersteld worden, terwijl het onweert. Het is beter je dak te repareren als je niet in de zeiknatte regen staat.’

Toekomst

Hoe ziet Pechtold de toekomst van Nederland, en Europa? ‘Nederland wordt geen deelstaat van Europa, maar verdere integratie is belangrijk.’ Als voorbeeld noemt de D66-leider Defensie: ‘Waarom kopen wij het ene, en een ander land weer een ander vliegtuig? Terwijl ze uiteindelijk toch op dezelfde vliegbasis in Mali, of waar dan ook, naast elkaar staan? En misschien moeten we ons als Nederland ook eens af gaan vragen of we marine, luchtmacht én landmacht willen. Daar kunnen we wel een keer een specialisme in kiezen, in overleg met die andere landen.’ Ook op andere terreinen wil Pechtold meer Europese samenwerking. ‘Onderwijs, bijvoorbeeld. Het verder afstemmen van diploma’s en opleidingen. Hartstikke goed.’

[pullquote-right]‘Ik houd van een maatschappij waarin mensen ook durven afwijken, waarin mensen eigen meningen en gevoelens hebben’[/pullquote-right]

‘Den Haag’ moet volgens Pechtold een soort ‘verdeelstation’ worden tussen de gemeentes en Europa. ‘Brussel is straks verantwoordelijk voor de continentale en zelfs globale vraagstukken: klimaat, energie, grondstoffen, vluchtelingenstromen. Zaken die wij niet meer met zeventien miljoen mensen alleen kunnen regelen. Daarnaast heb je het lokale bestuur, waar met alle hervormingen ook veel belangrijke zaken komen te liggen. En Den Haag zit daar tussen en moet dat verdelen, begeleiden. Ik denk dat voor de komende generaties Brussel en het lokale en regionale bestuur ongelooflijk belangrijk zullen zijn, en dat Den Haag een stapje terug zal moeten doen.’

Studie

Pechtold studeerde zelf overigens kunstgeschiedenis, in Leiden. Zijn studententijd was ‘een leuke periode’. ‘Sommigen blijven het verheerlijken als “de leukste tijd van hun leven”. Dan denk ik “nou, dan heb je weinig van de rest van je leven weten te maken”. Ik denk dat ik net zo veel in, als buiten de collegebankjes heb geleerd. Ik ben politiek actief geworden als fractie-assistent bij D66 in de gemeenteraad. Ik werkte in het Stedelijk Museum ‘De Lakenhal’ als suppoost, ik heb uitgebreid kennis gemaakt met het studentenleven, zowel in verenigingssfeer als in het huis waar ik woonde.’ Lachend voegt hij toe: ‘En de rest gaat je niets aan.’

[pullquote-right]Wat zit er nog in voor studenten? Pechtold lacht. ‘Niets. Maar ik beloof dat ik ook niet te veel zal komen halen.’[/pullquote-right]

Uiteindelijk rolde Pechtold de politiek in door ‘wethouder voor een jaar’ te worden in Leiden. ‘We waren niet getrouwd, hadden geen kinderen, geen hypotheek, het was een leuke portefeuille en ik dacht “nou, dat gaan we maar een keer doen”. En ik dacht echt dat het maar voor een jaar zou zijn. Het werd uiteindelijk zesenhalf jaar en heeft ertoe geleid dat ik hier zit.’ De keuze legde hem geen windeieren: ‘Ik heb inmiddels veel van het politieke metier gezien, ja. En van alle plekken weer dingen opgedaan. Sommige dingen waren succesvoller dan andere dingen en daar leer je dan van. Ik heb het meeste respect voor politici en collega’s die ook eens een keer een tegenslag hebben gehad, eens een keer de nul hebben aangetikt. En als Diederik Samsom met de PvdA nu op tien zetels staat, dan zeg ik “nou, ik heb voor tien zetels hard moeten werken hoor”.’

Momenteel wordt druk onderhandeld over de begroting voor 2015. Wat zit er nog in voor studenten? Pechtold lacht. ‘Niets. Maar ik beloof dat ik ook niet te veel zal komen halen.’ Wel krijgen we een heus levensadvies van Pechtold: ‘Blijf jezelf’. ‘Waar ze ook naartoe gaan na hun studententijd, mensen zetten zich zo snel naar de groep. Als ik jonge ambtenaren op het ministerie toesprak, zei ik altijd: zorg dat je niet binnen een halfjaar op schaal vijftien gaat lijken. Ik houd van een maatschappij waarin mensen ook durven afwijken, waarin mensen eigen meningen en gevoelens hebben.’