Gefuckt studeren: Een burn-out voordat je de arbeidsmarkt betreedt

[dropcap]D[/dropcap]e studententijd is een tijd geworden van meer dan alleen plezier en zelfontwikkeling. De start van je échte carrière begint al ver voordat je ‘onbezorgde’ studentenleventje eindigt. Een start die voor een aantal studenten meteen al stroef verloopt. Studenten hebben te maken met een hoge prestatiedruk van twee kanten. Aan de ene kant neemt de regering maatregelen die ervoor moeten zorgen dat studenten sneller studeren, aan de andere kant stellen toekomstige werkgevers hoge eisen: een bestuursjaar, een stage, buitenlandervaring én redelijke cijfers. Anders kom je amper binnen. Studenten worden aan alle kanten gefuckt voordat zij de arbeidsmarkt uberhaupt betreden.

Je studententijd staat in het teken van het leren voor jezelf te zorgen, het leren plannen van activiteiten en het vormgeven van de start van je carrière. Bij het bezoeken van de gemiddelde bedrijfspresentatie wordt er benadrukt dat je jezelf móét ontwikkelen tijdens je studententijd. Dat je maar één studententijd krijgt en dat er meer is dan alleen studie. Probeer een bestuursjaar te doen, loop alsjeblieft meerdere keren stage, werk naast je studie, probeer een tweede taal te beheersen, ga sporten, ga naar het buitenland en een 7,5 of hoger is wel aanbevolen, anders hoef je niet eens op gesprek te komen.

Maar let op. Aan de andere kant heb je onze geliefde regering. Zij proberen ons duidelijk te maken dat Nederland een ‘kenniseconomie’ is en dat studeren om het studeren gaat. Onze staat biedt ons weinig ondersteuning wat betreft activiteiten naast je studie. Discussies over onderwerpen als een langstudeerboete, harde knip, propedeuse in twee jaar, meerderjarige BSA-norm en een basisbeurs die ophoudt wanneer er langer dan nominaal wordt gestudeerd, zijn voorbeelden van drukverhogende elementen. Zo snel mogelijk afstuderen is het devies van vadertje Staat.

Dus lieve studenten, toekomst van onze maatschappij, carrièretijgers. Wat gebeurt er als we proberen te voldoen de eisen van het bedrijfsleven terwijl we tegelijkertijd proberen te dealen met de eisen van de overheid? Geheid toestand, stress, hard werken, lange dagen, oftewel: totale gefucktheid. Uit onderzoek van de LSVB blijkt dat 49 procent van de studenten last heeft gehad van psychische klachten, zoals depressie, vermoeidheid en stress tijdens hun studie, waarvan 28% dit direct wijt aan studiedruk.

Dan denk je: studenten, met een paar uurtjes per week college en drie keer per week borrelen in de kroeg, die krijgen toch geen burn-out? Ja, toch wel. Het centraal bureau voor statistiek (CBS) hield van 1997 tot en met 2004 de burn-outklachten bij onder de beroepsbevolking van 15 tot 65 jaar. Binnen de leeftijdscategorie 15 tot 25 jaar had één op de tien last van burn-outklachten.

De Studentenkrant sprak met twee studenten die middenin deze situatie zitten. Frank (22) studeert Nederlands Recht en haalt perfecte cijfers, al zorgt dit soms voor stress. Hij heeft hiervoor een jaar lang een andere studie gedaan in Leiden, maar dit bleek een verkeerde studiekeuze te zijn. ‘Ik heb mijn propedeuse wel gehaald in Leiden, maar ik probeer mijn rechtenstudie zo snel mogelijk te doen’, zegt Frank. Hij haalt hoge cijfers en loopt nominaal met zijn studie. ‘Ik heb wel één probleem. Volgend jaar wil ik graag naar het buitenland, maar dit jaar was het laatste jaar van mijn studiefinanciering, dus ik twijfel nog.’ Werkgevers willen graag zien dat je naar het buitenland bent geweest. Dit is alleen niet mogelijk, tenzij je vakken van meerdere jaren in één blok volgt. Frank heeft zelf gemerkt dat bedrijven graag het perfecte zien. ‘Voor veel beroepen vragen bedrijven levenservaring’, meent Frank, ‘iemand die binnen vier jaar afstudeert en op 17-jarige leeftijd is begonnen, komt nergens aan de bak. Aan de andere kant willen sommige studenten niet bijlenen en kunnen dus niet langer dan vier jaar studeren.’

Robert (24) studeert aan de faculteit Economie en Bedrijfskunde en oogt als de typische corpsbal die het helemaal voor elkaar heeft. Hij heeft zijn studie nominaal doorlopen en een CV waar je U tegen zegt. Robert heeft last van een ‘studentenburn-out’. Hij vertelt: ‘Aan het einde van mijn bachelor heb ik een fulltime bestuursjaar gedaan. Dit was de druppel die de emmer deed overlopen.’ Hij zit nu al in zijn derde jaar van zijn master, maar krijgt het niet meer voor elkaar om te presteren. ‘De burn-out is al begonnen ten tijde van mijn bestuursjaar. Ik had het alleen niet door. Het ging uit met mijn vriendin en vrienden van mij hadden ook geen prioriteit meer. Dit kwam allemaal als gevolg van het gevoel dat ik nergens tijd voor had. Ik leefde heel gestrest en mijn studie samen met mijn bestuursjaar was eigenlijk teveel.’

Toen Robert vervolgens aan zijn master begon, had hij nog steeds geen ‘rustmoment’ gepakt. ‘Bij mijn eerste hoorcollege merkte ik dat ik heel erg boos op mijzelf werd. Ik was helemaal gesloopt en ik kon dat niet van mijzelf accepteren. Ik was geïrriteerd door mijzelf, de mensen die naast mij zaten, de docent, het verkeer en gewoonweg iedereen om mij heen. Hierdoor kon ik niet eens normaal nadenken. Ik was eigenlijk te gestrest om nog te kunnen functioneren’.

De huisarts verwees Robert naar een psycholoog en die gaf aan dat er duidelijk sprake was van een burn-out. ‘Ik heb het alweer een aantal keer geprobeerd, maar als ik begin, dan begint datzelfde gevoel ook weer. Ik wil mijzelf herpakken aankomend jaar, maar ik weet nog niet hoe…’

Zoals deze twee heren zijn er meer als we naar de cijfers kijken. De overheid en het bedrijfsleven zitten nog te ver van elkaar af in wat ze van de student vragen. Hierdoor komt de student terecht in een spagaat: je kan nou eenmaal niet alles doen, niet iedereen pleasen. ‘Je studententijd is de mooiste tijd van je leven’ wordt er vaak geroepen. Voor velen gaat dit zeker op, maar de toenemende druk van alle kanten maakt het lastig optimaal te genieten van een tijd waarin alles zou moeten kunnen en die tegelijkertijd zo tekenend is voor de rest van je leven.