Studeren in transitie

Je studententijd is niet alleen de béste tijd van je leven, voor velen van ons is het ook de belangrijkste. De periode waarin je voor het eerst op jezelf gaat wonen is de ideale tijd om te ontdekken wie je eigenlijk bent. Voor de één zal deze ontdekking groter zijn dan voor de ander, maar weinigen zullen zichzelf zo hebben herontdekt als de Hanze-studente Alma. Toen zij begon met studeren ging ze nog als jongen door het leven, maar inmiddels kent iedereen haar als vrouw. In een openhartig gesprek vertelt ze over haar ervaringen.

[dropcap]A[/dropcap]lma heeft, zoals dat in medische termen heet, genderdysforie, al is ‘transgender’ natuurlijk de bekendere benaming. Hoewel Alma als jongen is opgevoed, had ze altijd al het gevoel dat er iets niet klopte. Pas tijdens haar studententijd viel alles op zijn plaats: ondanks uiterlijke kenmerken voelde ze zich meer vrouw dan man. Dat besef was niet gemakkelijk. Want wat doe je als je voelt dat je iemand anders bent dan de persoon die je omgeving denkt dat je bent?

Het geluk van Alma was dat ze in Groningen was gaan studeren. Hier in het UMCG bevindt zich namelijk één van de twee centra van Nederland waar ze zich specialiseren in mensen met genderdysforie. Het andere centrum bevindt zich in Amsterdam, maar daar, zo weet Alma te vertellen, hebben ze inmiddels een patiëntenstop. Gelukkig kon ze in Groningen dus wel terecht, maar niet voordat ze een verwijsbrief had van een psycholoog. Dit was Alma’s eerste kennismaking met een fenomeen waar elke transgender-persoon vroeg of laat wel een keer mee te maken krijgt: instanties en overheden die arbitraire voorwaarden stellen voor ze je erkennen voor wie je eigenlijk bent. Nadat een psycholoog had vastgesteld dat Alma’s gevoel inderdaad niet ‘gewoon een fase’ was, volgde de volgende eis van het UMCG: als Alma door wilde met de medische transitie, moest ze eerst laten zien dat ze als vrouw door het leven kon gaan. Ze moest, zo bepaalden de doktoren, eerst publiekelijk uit de kast komen.

Tot dan toe, zo vertelt de Hanze-studente, had ze alleen haar huisgenoot in vertrouwen genomen over wat er aan de hand was. Voor de coming out naar haar familie en vrienden had ze nog wat extra tijd nodig, dus verbrak Alma bewust een maand lang al het contact met haar ouders. Maar niet voor ze van tevoren gerust te hebben gesteld: ‘Maak je geen zorgen. Oké, ik loop bij een psychiater bij het UMCG, maar het is niet heel erg. Echt niet.’ Toen ze er na een maand aan toe was om ook haar ouders op de hoogte te stellen, bleken die al hun vermoedens te hebben. Ze steunden Alma volledig.

Reacties

Dit alles was zo’n drie jaar geleden. Intussen heeft Alma ook haar coming out gehad voor haar studentenvereninging, Cleopatra ASG, door middel van een lang interview in het ledenblad. Voor datzelfde blad schrijft ze nu met regelmaat stukjes over haar transitie, de dingen waar ze tegenaan loopt en de reacties die ze krijgt. Die reacties zijn gelukkig overwegend positief, al zit er zo af en toe ook een vervelende tussen. ‘Maar,’ zo zegt Alma stellig, ‘die reacties zijn van mensen die me toch geen flikker boeien. Wat maakt het mij uit wat zij er van denken?’ Ook de reacties van wildvreemden op straat worden beter. Hoewel ze nog steeds vaak wordt nagekeken, laat Alma weten dat ze de laatste tijd ook vaker op een andere manier wordt nagestaard door mannen. En dat voelt goed.

Wel heeft Alma veel last gehad van instanties en hun starre bureaucratie. Zo heeft ze een tijd moeten zoeken voor ze eindelijk een bank vond die haar in de correspondentie wilde aanspreken met ‘mevrouw’. Hoewel de Hanze Hogeschool hier makkelijker in was – de studentenadministratie heeft zonder problemen haar naam veranderd op de studentenlijst – maakt Alma zich wel zorgen over de naam die er straks op haar diploma komt te staan. Dat staat of valt met haar gegevens in het GBA (Gemeentelijke Basis Administratie), en die zijn weer afhankelijk van de Nederlandse wetgeving. Tot voor kort stelde die dat je pas je geslacht mocht veranderen als je volledig onvruchtbaar was en een geslachtsveranderende operatie had ondergaan. In december is er echter een nieuwe wet aangenomen die de regels aanzienlijk versoepelt. Vanaf juli dit jaar heb je als transgender persoon alleen nog een verklaring van een psycholoog nodig om je gegevens te mogen veranderen. Er lijkt dus verbetering in te zitten.

Studentenleven

En het studentenleven? Hoe zit het met de sex, drugs, and rock ‘n roll? Dat blijkt toch wat lastiger dan voor de gemiddelde student. In de eerste plaats zijn Alma’s ‘drugs’ hormonen, die zo’n zware aanslag op haar lever zijn dat ze slechts met mate alcohol mag drinken. Het aantal glazen dat ze per week mag drinken, spaart Alma dan ook op voor de donderdagavond. Zo kan ze tenminste één keer per week een beetje feesten. Die feestjes zijn wel iedere keer op het pand van Cleopatra, tussen vrienden en bekenden, want Alma voelt zich toch niet veilig genoeg om zomaar in de stad op stap te gaan.

Ook seks is natuurlijk een heikele kwestie. De studente vertelt openhartig over de twijfels die ze vaak heeft, niet alleen over zichzelf, maar ook over de vraag of mensen ooit wel iets met haar zouden kunnen en willen. Toch lijkt ook dit niet zo somber als Alma het zelf wel eens inziet, wanneer ze vertelt over een ‘intieme nacht’ die ze onlangs met iemand doorbracht. ‘Geen seks ofzo hoor, maar gewoon intiem.’ En die validatie, van zowel haar persoon als haar lichaam, was erg prettig.

De “rock ‘n roll” komt op het laatst ter sprake, wanneer Alma me vraagt of ik nog meer van haar wil weten, ‘dingen die niet over dit onderwerp gaan.’ We praten nog een tijd door over haar hobby’s, haar voorliefde voor bordspellen, voor fantasy en science fiction boeken, en vooral voor muziek. Het plaatst het voorgaande uur enigszins in perspectief, want Alma is natuurlijk veel meer dan alleen transgender.

Eén laatste vraag, toch nog, voor ik wegga: is Alma gelukkiger geworden sinds ze aan haar transitie is begonnen? Over het antwoord moet ze even nadenken. ‘Ja,’ zegt ze uiteindelijk, ‘maar soms is het ook wel moeilijk. Het gaat in golfbewegingen, maar ik zit nu erg lekker in mijn vel.’ En na nog een korte stilte: ‘Laatst liep ik in het voorbijgaan langs de spiegel, en voor het eerst was ik blij met wie er terugkeek.’

Voor wie meer wil weten is een selectie van de stukjes die Alma voor haar verenigingsblad hier te downloaden.