Toxic self-care culture – ik verdien dit, toch?

Een relatiebreuk, stress door de studie, plots uit je favoriete broek gescheurd… Dan skip je dat college toch lekker? Netflix aan, beentjes omhoog, zak chips erbij. Waarom ook niet, self-care is toch goed voor je? 

De beste vriend van jezelf
Het blijkt nog wel iets genuanceerder te liggen dan dat. Het begrip self-care ben je vast al wel vaker tegen gekomen. Dit betekent zelfzorg, om jezelf denken dus. Je zet je eigen welzijn voorop en bent compassievol naar jezelf. Anders gezegd: praten en doen tegen jezelf hoe je dit ook bij anderen doet, zonder de innerlijke criticus die in je oren zit te tetteren. In theorie een ontzettend goed idee. Je moet het je hele leven immers nog met jezelf doen, dan kan je maar beter je eigen beste vriend worden.

Smoothiebowls en íets te veel Ben & Jerry’s
Deze goede intentie kan doorschieten en dan krijg je andere taferelen die iets minder rooskleurig zijn. Bepaalde dingen wél doen, in de naam der zelfzorg. Zoals die designertas kopen, terwijl ome Duo je al trouw elke maand het maximale toeschuift en je het je eigenlijk niet kunt permitteren. Een vaste klant worden van thuisbezorgd, je hebt immers al zo hard gewerkt vandaag, niet koken verdien je. Social media staat er vol mee – zo zijn de yogamatten en inspirational quotes niet weg te slaan van Instagram. Net als de smoothiebowls, spa-dagjes en post-workout-selfies.

Hier recht tegenover staat het andere uiterste, de ik-verwen-mezelf-door-geen-ene-moer-te-doen-vandaag kant. Geen zin om aan de slag te gaan? Dan meld je je vandaag toch lekker ziek bij je studie of werk? Je hebt een dag rust nodig, het maakt niet uit dat je niet werkelijk ziek bent. Elke avond veel snacken, al die chips en/of chocolade verdien je na zo’n gestresste dag, nietwaar? Inloggen op Zoom terwijl je net je bed uit rolt is het ‘nieuwe normaal’, wekenlang geen (spijker)broek dragen is helemaal prima. Grapjes over de coronakilo’s en dagenlang niet douchen worden ook overwegend positief ontvangen.

Doorschieten naar extremen
Nogmaals gedragingen die an sich gewoon prima zijn. Problematisch wordt het echter wanneer de balans weg is. Jezelf te frequent verwennen door te veel te kopen kan erg toxic zijn. Bepaalde zaken niet doen om lief voor jezelf te zijn, want ‘je doet het morgen wel’. Deze houding transformeert tot een slecht coping mechanisme waarbij het ervaren van emotie uit de weg wordt gegaan. Jezelf prikkelen of juist weer verdoven, omdat de realiteit te heftig is of juist niet stimulerend genoeg. Jezelf (stapje bij beetje) verwaarlozen of weglopen voor verantwoordelijkheden is geen self-care. Het kan leiden tot schade aan je mentale of fysieke gezondheid. Ook die van de mensen om je heen trouwens.

Self-maintenance
Self-maintenance kan de oplossing zijn. Het idee dat voor jezelf zorgen op korte termijn prettig moet voelen is namelijk onjuist; soms is het even niet zo prettig, maar wel degelijk nodig. Hierbij kan je denken aan tóch opstaan uit je warme nest om je make-up te verwijderen voor het slapengaan. Je wenkbrauwen elke week epileren, ook al springen de tranen je nu al in de ogen bij het erover lezen. Niet omdat het werkelijk je een fijn gevoel geeft, maar omdat je weet dat je er uiteindelijk gelukkiger van wordt. Denk maar aan dat filmpje van die kinderen met marshmallows, delayed gratification zorgt vaak voor betere resultaten. Spullen geven een tijdelijk gevoel van geluk. De illusie wordt gewekt dat dit hét product is die je nodig hebt, wanneer je dit hebt is je leven geweldig (props naar alle promotiemensen, jullie zijn oprecht strijders). Wat deze gladde verkopers er voor het gemak even bij vergeten te vermelden, is dat mensen ontzettend snel gewenning ervaren. Het is dus een lege oplossing, je blijft altijd jagen naar iets anders. Blijven vervangen en zoeken naar een externe oplossing voor een intern probleem; aan dit doolhof komt geen eind.

In balans
Échte self-care is soms jezelf een schop onder de kont geven en soms juist een aai over de bol. Beide zijn prima, alles wel met mate uiteraard.  Dus, wanneer je vriend(in), scharrel, twarrel of kwarrel besluit niet verder te willen, lepel gerust die ‘’bak ijs’’ leeg. Als je maar niet vergeet om de dag er na weer goed voor jezelf te zorgen; lekker lang te wandelen, een goede vriend op te bellen… Balance is key.