Manusje-van-alles in een specialistenmaatschappij

Het wordt ons aangemoedigd om te specialiseren in de huidige maatschappij. Kies één ding waar je in uitblinkt, een carrièrepad die al vrij snel vaststaat… Het lijkt wel Levensweg. Is dit het juiste pad om te bewandelen? Wat nou als je niet kunt kiezen? 

Zelfgebakken brood
Specialiseren is echt iets van de moderne maatschappij, vroeger waren we allemaal generalisten. Voordat je een brood wilde eten ging er heel wat aan vooraf. Tarwe verbouwen, het vermalen tot meel, kneden en laten rusten, afbakken in je eigen oven… Nogal wat anders dan in de Appie staan en twijfelen tussen dertig verschillende broden en er met gemak een in je mand gooien. Van alle gemakken zijn we nu voorzien; de wasmachine maakt onze kleding schoon, de vaatwasser doet de afwas, we hoeven geen kachel aan te steken maar bedienen op afstand via een app de thermostaat zodat het lekker warm is wanneer we thuiskomen. Om dit voor elkaar te krijgen hebben we – en dan bedoelen we met name eerste wereldlanden – ons massaal gespecialiseerd. Eén team, één taak, dat idee. 

De kracht van het combineren
Toch zijn er genoeg mensen die dit niet zo goed ligt. Die eindeloze interesse voor van alles en nog wat hebben. Van alles wel verstand hebben, uitblinken in één ding blijkt echter een te lastige opgave voor deze duizendpoten. In het nieuws staan de generalisten nooit te woord, wel de experts die zich volledig op een ding hebben toegespitst. Zij hebben zo veel tijd aan een enkel iets gewijd, dan zullen zij vast ook over de beste kennis beschikken betreffende dit onderwerp, luidt de gedachte. Klopt dit wel? Zeker, zij zullen over veel kennis beschikken. Echter: het geheel is meer dan de som der delen, de synergie in jezelf bereikt nieuwe hoogtes. Juist door het combineren van – op het eerste gezicht – niet bij elkaar passende vaardigheden en/of kennis, kan men tot inzichten komen die deze persoon nog niet eerder had gezien. Het kan zijn dat deze in de eerste instantie niet bij elkaar lijken te passen, maar dat dit tóch blijkt te werken. Dit kan variëren van combinaties van verschillende keukens – kijk maar naar het succes van de vele fusion restaurants – tot beroepsgroepen en kunstvormen. Ballerina’s die op hiphop-muziek staan te dansen is werkelijk een prachtig gezicht. Ongewoon, prikkelend, wij zeggen ja.

Verder dan plan A
Bovendien, generalisten redden het wel. Is er een crisis en ze kunnen hun gewone werkzaamheden niet uitvoeren? Geen probleem, naast plan A hebben ze plan B tot en met plan E nog op de kast liggen, en met wat nadenken komen ze vast wel tot plan G. Als het niet linksom kan, dan kan het wel rechtsom. Of er doorheen. Wat de situatie ook is, de flexibiliteit en nieuwsgierigheid weet ze telkens weer te sturen naar een nieuwe richting. En de combinatie kan dus hun huidige vaardigheden versterken. Zo kan een van de beste juristen zo goed zijn in wat zij doet, omdat ze elke week steevast een improvisatiecursus volgt. Maakt de bakker op de hoek de mooiste taarten doordat hij vroeger altijd geschilderd heeft. Is de zesjesstudent met flink wat studievertraging stiekem een eigen bedrijf aan het starten naast de bijbaan die ze doet…

Project nummer zoveel
Een beetje opluchting is helemaal prima, beste lezer. We weten dat het soms lastig kan zijn in een wereld die van je lijkt te verwachten dat je keuzes moet maken. Dat hoeft helemaal niet. Twee, drie of vijf dingen is ook helemaal oké, schroom jezelf vooral niet omdat je niet uitblinkt in één ding. De wereld heeft al ontzettend veel mensen die gespecialiseerd zijn. Heeft iemand ooit dé homo universalis Da Vinci niet goed genoeg gevonden? Juist. Vier wat je uniek maakt, spring lekker van hot naar her met je talloze projectjes. De wispelturigheid van de alleskunner die jij bent, kan zomaar jouzelf en andere mensen compleet verrassen.