De OPEN NITES – het theater van de toekomst?
Lege theaterzalen en daardoor een huilend hart, of toch niet? Weet de culturele en kunstzinnige sector uit de as te herrijzen die de coronabrand achter heeft gelaten? Het Noord Nederlands Toneel (NNT) en Club Guy & Roni denken van wel. Ze presenteren de gehele maand maart de OPEN NITES, online en on demand beschikbaar. We checken in bij het NITE HOTEL om te ervaren hoe theater vormgegeven wordt in dit nieuwe tijdperk voor de kunst.
De omgeving wordt geladen, onze laptop zit lichtelijk te huffen en puffen. Telefoongerinkel klinkt plots, het sein dat de ervaring mag beginnen. Een muisklik verder komen we terecht onder een carport en bewegen naar voren. Vier schermen en een draaideur geven toegang tot één van de voorstellingen van de vijf makers wiens werken te zien zijn. Een virtuele sterrenhemel siert de lucht, een aantal palmbomen omringen de schermen. Nieuwsgierigmakend is deze omgeving, we hebben nog niet eerder zoiets gezien. Het exclusieve gevoel wekt anticipatie op. Eindelijk mag het weer, kán het weer. Theater met een nieuwe lik verf. We klikken als eerst op Rail Rat, door Tim Linde, Luke Deane en Jan Hulst.
Rail Rat gaat over een harde werker, een naakte molrat en treinen – op het eerste gezicht niet bijzonder interessant, een beetje raar zelfs. De pixels zijn haast te tellen op het scherm. Dit versterkt de tekst des te meer, volle focus komt hierdoor op de uitspraken en zinspelingen. Deze combinatie blijkt te werken. En hoe. De woordkunst doet achterover vallen, dwingt om naar binnen te kijken en rukt ons vervolgens uit de innerlijke minuscule retraite door absurdistische vertoningen. Een korte stilte valt en we kijken elkaar aan, onder de indruk. Scherpe teksten worden kundig afgewisseld met beeldende overdrijvingen in de teksten ‘..en de kachel op standje Mallorca’. Dit schouwspel weet te intrigeren en siddert nog na in gedachten.
Terug naar de sterrenhemel, alle schermen bijlangs… Odyssey, door Mateusz Staniak, trekt de aandacht, het scherm geheel rechts. Alvorens het gaat beginnen wordt ons verteld dat het gehele stuk 83 minuten zal duren; ook niet zo gek gezien het feit dat het originele dichtwerk van Homeros om en nabij de 12.000 versregels bevat. Niet bepaald een verhaal dat zich in korte tijd laat vertellen dus. Het is tijd voor het eerste scherm. Aan de zee, stemgeluid zwelt aan. Uitspraken dwarrelen door de koptelefoon; over ideologieën, censuur, manipulatie. Het is even wat verwarrend waar we verder gaan, na het eerste fragment gezien te hebben in een ruimte met een stapel pizzadozen naast een uitgezakte bank. Het eerste scherm in de daaraan grenzende computerkamer? Het tweede? Ja, die inderdaad. Dan raakt ons laptoppertje oververhit en is een adempauze nodig.
Het klassieke verhaal van Odysseus wordt in zijn geheel verteld. Alhoewel, klassiek? Een peukje hier, een peukje daar, Mexicano’s en de te strakke hagelwitte broek van hoofdpersonage Billy… Vormsgewijs mag het dan verschillen; Staniak volgt wel degelijk de verhaallijn en biedt een unieke zienswijze. Hij staat regelmatig de EDM-muziek en het beeld toe de overhand te nemen. Er hoeft niet altijd gesproken te worden, krachtig meegenomen worden in de sfeer van de scène werkt subliem.
Daarnaast voelt het als theater, hoewel het natuurlijk gefilmd is. Het is kunstiger, rauwer. Dat het schouwspel zich laat vangen in film, voegt een nieuwe dimensie toe waarmee gespeeld wordt. Oogcontact. Beeld vooruit spoelen en weer terug in een continuüm als eb en vloed. De duizeling die tot je komt wanneer je de trappen beklimt met Billy. Ongemakkelijk een peuk roken op een balkon ergens in een weggestopt wijkje in Amsterdam. Elektronica die de overhand lijkt te nemen. Of doet dat het ook werkelijk?
Naast deze twee schermen zijn nog een tweetal schermen – en de draaideur, natuurlijk – om met de cursor op te staan om een kijkje te nemen. Zo is er een surreëel motel door Robin de Puy, een paleis door Stephanie Afrifa waar plaats is voor muziek, dans en braiding en een symfonie met dans, dans en nog eens dans door Mart van Berckel en Angela Herenda. Elk interessant en prikkelend op hun eigen manier.
Het interactieve NITE HOTEL weet tijdens de OPEN NITES weergaloos de toekomst van het theater tentoon te stellen. ‘Welkom in de wereld van deze makers, die juist nu zoeken naar nieuwe vormen om te maken en naar contact,’ luidt de website. Deze hebben ze gezocht en volgens ons ook zeker gevonden. Wel kan er dus nog iets gesleuteld worden aan de snelheid van de omgeving. Divers in onderwerpen en multidisciplinair biedt het voor ieder wat wils. Wat ons betreft dus zeker de moeite waard om nog snel een bezoekje te wagen voordat het hotel haar deuren sluit voor de desbetreffende voorstellingen. De volgende keer dat het NITE HOTEL open is voor bezoekers, staan we zeker weten nogmaals bij de balie om in te checken.