Online Uni; Omdat het moet
Nederland zit nu al meer dan drie maanden in haar intelligente lockdown. Als gevolg is, waar mogelijk, elke vorm van onderwijs op een digitale wijze gepresenteerd. Maar hoe hebben studenten deze laatste weken ervaren? En als corona zich nog langere tijd verspreidt, hoe zal dit systeem er in de toekomst dan uitzien?
Op 12 maart kondigde de RUG aan dat alle lessen, examens en grote evenementen gecancelled werden tot 10 april. Examens, hoorcolleges, werkcolleges, presentaties en vergaderingen, bijna alles is online. Naast de verplichte overgang van universiteiten naar online onderwijs heeft de VSNU, de Nederlandse Vereniging van Universiteiten, een plan naar voren gebracht voor het komende academische jaar: “On Campus, als het kan. Online, omdat het kan.” Maar niet alle vormen van onderwijs, zoals bijvoorbeeld practica, kunnen online gegeven worden. En het onderwijs dat de afgelopen weken wel online gegeven is, ging niet altijd soepeltjes.
De RUG heeft elf faculteiten, elk met hun eigen vorm van onderwijs en dus ook elk een eigen vorm van online onderwijs. Om een idee te krijgen van hoe de verschillende faculteiten en hun studenten omgaan met deze situatie heb ik een aantal studieverenigingen wat vragen voorgelegd. Over het algemeen zijn studenten vrij positief: professoren en andere werknemers aan de RUG hadden maar weinig tijd om hun hele systeem om te gooien en studenten hebben hier begrip voor. De tentamens van semester 2A zijn veel studenten dan ook redelijk bevallen.
De ondervraagde studenten, die anoniem hebben geantwoord, vinden over het algemeen dat de online tentamens nog steeds ‘eerlijk’ zijn, in vergelijking met de normaliter fysieke tentamens. Tijdens online examens hebben studenten toegang tot informatie en middelen waar ze gewoonlijk natuurlijk geen beschikking tot hebben, zoals handboeken, notities, lectures, en het internet dat een antwoord heeft op vrijwel elke vraag. De geplande examens moesten dan ook zo geherformuleerd worden, dat spieken bijna onmogelijk is. Zo zijn veel examens open boek tentamens geworden. Maar, “ik denk dat [de examens] op zo’n manier zijn gepresenteerd dat als je geen werk hebt gedaan of niet heb geleerd, dan zou je niet een voldoende kunnen hebben gehaald vanwege de tijdsdruk,” schrijft een student. “Ik denk zelfs dat [de online examens] eerlijker zijn dan gewone examens, omdat als je goede notities hebt gemaakt, dan kunnen ze niet zomaar iets willekeurigs vragen.”
Technische problemen vormen ook vaak een obstakel, voor zowel studenten als professoren. “Een van mijn huisgenoten kon op een gegeven moment het examen niet uploaden vanwege technische errors, wat erg stressvol is om vanuit huis op te lossen wanneer je alleen maar een telefoontje kan plegen,” zegt een geschiedenisstudent. Een andere student schrijft dat veel mensen niet de juiste online klaslokalen kunnen vinden, of ze komen helemaal niet opdagen. “Er is vanuit de lesgevende kant nog wat te leren over hoe de technologie het best kan worden gebruikt, maar daar is tijd voor nodig.”
Die overgang van fysiek naar online was ook voor studenten van de faculteit rechten even wennen. “Natuurlijk is het voor veel derdejaarsstudenten ook een domper dat ze niet hun bachelor hebben kunnen afsluiten met het naspelen van een echte rechtszaak als onderdeel van de studentenrechtbank,” schrijft het bestuur van JFV. “Daarnaast was het voor veel studenten ook even slikken toen ze te horen kregen dat alle tentamens van blok 3 en 4 in dezelfde periode afgenomen zouden worden, maar desondanks is iedereen nog redelijk positief.”
Ondanks de pandemie kunnen leden van JFV nog steeds rekenen op ondersteuning. Al het contact met leden en het bestuur is digitaal, maar door middel van filmpjes op social media probeert het bestuur interactie te creëren met haar leden. Daarnaast biedt JFV ook nog steeds tentamentrainingen aan, online natuurlijk, en gaan zij langs huizen van studenten om notitieblokken voor de tentamens te leveren, als onderdeel van een ‘coronastunt’.
Zo kunnen studenten van Scheikunde en Scheikundige Technologie ook rekenen op studievereniging De Chemische Binding, die online support sessies voor tentamens aanbiedt, en trainingen voor hard skills en soft skills die handig zijn voor het opzetten van een CV. Daarnaast organiseert het bestuur binnenkort een online workshop in het gebruik van LaTeX, een softwaresysteem dat veel gebruikt wordt in de academische wereld. “Wel kunnen er nu minder mensen aan deelnemen, omdat het anders te moeilijk wordt om het online voor elkaar te krijgen,” schrijft Karlijn, secretaris van de Chemische Binding. “Op deze manier hopen we in ieder geval nog een beetje support te kunnen leveren voor de studenten.”
Het bestuur van GHD Ubbo Emmius, de studievereniging voor Geschiedenis, heeft onder andere een excursie naar Praag en het jaarlijkse Historisch Congres moeten afzeggen. Contact met hun leden wordt onderhouden via programma’s zoals Discord and Zoom, tentamentraining zullen online gegeven worden via de studiecommissie, maar ook de gezelligheid gaat nog gewoon door: de vereniging heeft ‘Netflix Party’ avonden gehouden, waardoor iedereen samen een film op Netflix kan kijken, en ook is er pubquiz via Zoom geweest.
Ondanks wat te verwachten teleurstellingen hier en daar, is dit online semester dus redelijk verlopen. De meest voorkomende klacht is het gemis van persoonlijk contact, en moeite met concentratie en motivatie. “De algemene mening die wij wel meekrijgen is dat iedereen het veel lastiger vindt om zich te motiveren en om echt bezig te gaan met je vakken,” volgens Karlijn van de Chemische Binding. Een student geeft aan dat het veel meer energie kost om te focussen op online lessen dan persoonlijke lessen, en motivatie en een gebrek aan ritme worden door meerdere studenten gemist. “Constant in dezelfde thuisomgeving zitten maakt het moeilijk om te schakelen van rusten naar werken. Hierdoor kan ik me niet goed focussen,” schrijft een andere student.
En volgend jaar dan? Helaas kan niemand in de toekomst kijken, maar de kans bestaat dat er een ‘tweede golf’ aan besmetting plaatsvindt, met alle gevolgen van dien voor het onderwijs. Het ‘On campus, als het kan. Online, omdat het kan.’ plan van de VSNU schetst een mogelijk beeld van onze toekomst: online lectures met kleine werkgroepen? Of alleen het puur noodzakelijke in persoon?