We hebben de pijp aan Maarten gegeven
Robert Heikoop was de eigenaar van tabakspeciaalzaak ‘A-kerk’. Deze zaak bediende al bijna honderd jaar menig student en stadjer van advies over èchte tabaksproducten. Het was één van de twintig zelfstandige tabaksspeciaalzaken in Nederland en geëindigd als de laatste tabakspeciaalzaak in het Noorden. In 1916 is deze winkel opgericht en 24 december 2015, 99 jaar en 9 maanden na oprichting, vond de laatste verkoopdag plaats in dit pand.
Robert kwam in beeld in 1991 en iedereen die bij de tabaksspecialist is geweest kan zich de praatgrage eigenaar herinneren. Van waterpijptabak tot elektronische sigaretten, van staatsloten tot kranten, van waterpijptabak tot echte Cubaanse sigaren, hij wist je bij alles een advies te geven.
Nu, bijna een jaar na sluiting, hebben we met hem afgesproken bij de Huis de Beurs. Schuin tegenover zijn oude pand.
Nog altijd de vrolijkheid zelve, komt Robert Heikoop het restaurant binnen. Onder het genot van een kop koffie vertelt hij waar hij zich nu in het dagelijks leven mee bezig houdt. “Gaat prima hoor! Op dit moment werk ik bij de concurrent, bij Homan. Ik sta daar nu als verkoper en veel klanten van mijn oude zaak kopen nog steeds hun rookwaar bij mij, maar in een andere winkel. Ik ben in principe toch niet meer van plan een tabakszaak te starten en ik kan iedereen nog steeds van advies voorzien.” Op de vraag of hij het vervelend vindt dat hij niet meer zijn eigen baas is, antwoord hij lachend: “Aahjoh, ik ben nu eerst bezig met de naweeën van de afsluiting van de zaak. Daarna zie ik wel wat ik doe. Ik ben ook al weer een ander bedrijfje begonnen, misschien zit daar wel mijn toekomst in.” Heikoop was een typische Groningse ondernemer. Hij kende zijn klanten. Hij noemt iedereen buurman of buurvrouw en kan met iedereen een babbeltje maken, van junk tot baron. “Jammer genoeg is Groningen een te klein dorp. In de binnenstad zijn er te weinig mensen om zo’n winkel te houden”.
Al pratende komen we op het onderwerp hoe het allemaal begon en ook is geëindigd. Hij vertelt een uitgebreid verhaal, hoe hij per jaar steeds minder ruimte kreeg om zijn onderneming te runnen.
“Toen ik in 1991in begon, was het vak al aan het uitsterven. Het was toen een café, waarbij ook tabak verkocht mocht worden. In die tijd waren er al problemen, de marge was toen nog maar 12%. Dat was toen al zwaar. Kun je voorstellen? Het is nu nog maar ongeveer 3% en daarbij zijn alle vaste lasten ook nog omhoog gegaan! De accijnzen zijn verhoogd, de gemeente wil meer. Er is gewoon sprake van druk van twee kanten. Vanuit de staat en vanuit de tabaksindustrie. Dit is gewoon jaar op jaar verhoogd en op het laatst maakte ik gewoon geen winst meer. Dus ik moest eruit.”
Nadat hij dit heeft gezegd, geeft hij ook aan dat het teleurstellend is dat het voorbij is. Hij is een vakspecialist en dat merk je ook. Tabak is zijn specialisme. Hij legt gerust voor de derde keer uit hoe alle verschillende soorten sigaretten worden gevuld en welk tabak daarvoor gebruikt wordt. De marketingstrategieën van iedere tabaksproducent kan hij zo opsommen. Nu hij weg is zal deze ambacht met hem verloren gaan hier in Noord-Nederland.
Daarnaast heeft hij als dé sigarettenspecialist van Groningen, menig student over de vloer gehad.
“70% van mijn klanten op een dag, waren studenten. Die onderweg naar college of naar vrienden even snel peuken wilden hebben en niet wilden wachten bij de Albert Heijn. De brakke student had ik regelmatig over de vloer”, vertelt hij grinnikend. “Vaak vroeg in de ochtend, wanneer de studenten op weg naar huis waren, was mijn winkel al open. Dan haalde ik altijd wel even een grapje uit met die studenten en dan duurde het even voordat ze het door hadden.” Hij vertelt enthousiast dat hij in de afgelopen 20 jaar vaak bij verschillende studentenevenementen is ingeschakeld, maar het mooiste vond hij toch dat hij met het al die lustra van de studentenverenigingen, sigaren stond te verkopen. “Dan kon ik ook even het studentenleven proeven, zo bijzonder om mee te maken.”
Plotseling krijgt hij een telefoontje. Het is één van zijn oude klanten, die graag sigaretten wil krijgen. “Ik heb nog een redelijk aantal klanten bij mijn webwinkel. Ook veel vaste klanten, die nog steeds mijn producten willen. Ik heb veel producten wat veel andere zaken niet hebben. Maar ik zie wel even wat ik ga doen in de toekomst. Wij zijn nu bezig met een nieuw ICT-bedrijfje op te zetten, hopelijk kan ik daarin door.”
We lopen het restaurant uit en staan bij de Vismarkt na te praten. Tijdens het roken van zijn sigaret bij de Korenbeurs, wordt hij meerdere malen begroet. “Ik hoorde dat je bij Homan staat, Heikoop”, zegt een op-Youp-van-’t-Hek-lijkende-man. Terwijl de stevige man zijn dikke sigaar aan het aansteken is, legt Robert nogmaals zijn verhaal uit, maar voordat hij klaar is, wordt hij onderbroken. “Ha Robert”, zegt een voorbijganger. “Ha buurman!, roept hij vrolijk terug. “Ha buurman!”, roept hij nogmaals. Maar dit keer tegen de volgende persoon. Hij is druk in gesprek, dus we nemen gauw afscheid. Nog steeds even vrolijk en sociaal. En toch. Na 100 jaar, heeft hij de pijp aan Maarten gegeven. Maar dan in de tabaksindustrie. Hij vindt wel weer iets anders, want deze bekende Groninger is zeker nog niet uitgerookt.