Eindexamen Nederlands: elk jaar weer raak

Het is weer die tijd van het jaar; door het hele land laten leerlingen van de middelbare school zich als makke lammeren in de gymzaal duwen om de eindexamens te lijf te gaan. Buiten is het dertig graden, binnen kotst de grootste zenuwlijder nog even in de prullenbak en als het eenmaal stil is blijkt dat het grasveld naast de geïmproviseerde examenhal gemaaid wordt.

Traditioneel gezien is VWO Nederlands hofleverancier als het gaat om klachten die na afloop binnenstromen bij het LAKS. Als student Nederlands besloot ik de proef op de som te nemen en te kijken of de kritiek terecht dan wel aanstellerij is.

Het schijnt dat een groot deel van de leraren Nederlands ontevreden is over het soort vragen dat de leerlingen voorgeschoteld krijgen. Om nog te zwijgen van de leerlingen zelf die het saai, vervelend en irrelevant vinden. Bovendien zouden de vragen soms onduidelijk zijn en kunnen oneindig veel antwoorden uiteindelijk goed gerekend worden.

Ik haal er een paar dingen uit die dit kunnen bevestigen. Vraag 5 valt direct op; er wordt om een uitleg gevraagd van ‘het ons’ in een tekst van Rutger Bregman. Op zich niet zo moeilijk, maar wel warrig en voor meerdere interpretaties vatbaar. Een beetje lullen bij de docent kan hier wonderen doen. Slechte vraag dus. Daarnaast moet je aan de lopende band citaten noemen die een bepaalde stelling moeten ondersteunen. Ook dit wordt problematisch, wanneer er om enkele woorden of woordgroepen gevraagd wordt. Want ook hier kan je wel duizend dingen noemen. Verder zijn de MC-vragen goed te doen.

Er was veel gemopper over de lengte van het tentamen en daar kan ik me inderdaad wel wat bij voorstellen. Vijf teksten met zesendertig vragen, de een pittiger dan de ander, maar nogal aan de lange kant. Bovendien wordt er bij de vijfde tekst niets nieuws getest. Dus als je na twee en een half uur met knallende migraine nog met tekst 4 zit te worstelen en dan tekst 5 ziet met dezelfde vragen ziet begrijp ik het wel als je kokend achter je laptop gaat zitten om mee te zeuren bij LAKS.

De teksten komen allemaal uit de ‘kwaliteitskranten’. Interessante teksten, het moet gezegd worden, over actuele zaken. Dit kan een punt van ergernis zijn voor de Telegraaf-lezers onder ons, maar ja, fuck de Telegraaf. Bovendien laten ze een stukje zelfspot zien door een tekst te gebruiken waarin de lezers van zogenoemde kwaliteitskranten op een leuke manier te kijk worden gezet. Maar dit terzijde.

De opdracht om een lange tekst samen te vatten is er sinds vorig jaar uit gegooid en dat lijkt mij een goede zaak; er zijn toch betere manieren om tekstbegrip te toetsen. Nu en dan moet je kleine stukjes samenvatten van enkele alinea’s, zoals helemaal aan het einde, met de finish in zicht. De laatste opdracht is nog even goed nadenken, maar dan ben je er ook.

Als ik klaar ben met het examen, weet ik zeker dat ik een 10 heb gehaald. Denk ik. Mocht ik toch iets fout hebben gedaan, dan kan ik het wel recht lullen. Schat ik zo. Ik vermoed dat ze bij het cito ieder jaar hun best doen om de hoeveelheid klachten bij het LAKS te verminderen. Toch is ook dit keer het record van het jaar ervoor weer verbroken en ik denk dat het ook de komende jaren zo zal blijven als er op deze manier getoetst blijft worden. Want de hele opzet schreeuwt om klachten. Daarnaast is het ook gewoon lekker om te ‘zeuren om het zeuren’ na een lang examen. Dat kan natuurlijk ook een belangrijke motivatie zijn.