Luyendijk herschrijft boek na roken joint

 

Joris Luyendijk is op dit moment een van de bestverkopende schrijvers van ons land. De Studentenkrant sprak hem over zijn boek, het schrijven en een kant die je niet van hem verwacht: blowen.

Studium Generale organiseerde 23 april een lezing waar Joris Luyendijk sprak over zijn nieuwe boek ‘Dit kan niet waar zijn’. Hierin beschrijft hij zijn bevindingen van twee jaar lang interviews binnen de Londense bancaire wereld. De situatie die hij schetst is niet best. En dat trekt mensen. Binnen een dag waren alle 600 kaarten uitverkocht. Omdat wij als Studentenkrant natuurlijk niet verslag gaan doen van een saaie lezing, spraken we hem naderhand onder genot van een lekker pilsje in de foyer van zijn hotel.

Als de lange rij mensen voor de signeersessie is weggekrabbeld, pakken we de auto naar het hotel. We bestellen een biertje, plaatsen ons aan de leestafel en onder de klanken van wat smooth jazz kan het gesprek beginnen.

Na zo een 40 lezingen is Joris er naar eigen zeggen nog niet klaar met al dat praten. Hij heeft namelijk een doel: ’Dat mensen mijn boek gaan lezen. Zodat mensen gaan zien hoe gevaarlijk de financiele sector is, die op een haar na het ravijn in is gestort (2008 red) en dat de oorzaken hiervan nog niet zijn weggenomen.’

De eerste biertjes worden aangeleverd en na een proost legt Joris de kern van het probleem in de bancaire wereld uit: ‘Perverse prikkels’. De bankiers zelf zijn niet het probleem, bepleit hij, maar het systeem waarin zij werken wel. ‘De bankiers worden in de verkeerde richting geduwd.’ Dat systeem moet worden aangepakt door wetgeving vanuit de politiek. En dat is mogelijk, vindt hij. ‘Het is een beetje als met de vrouwenemancipatie: het duurt heel lang en al die tijd staan er mensen langs de zijlijn die zeggen: ‘Dat lukt niet’. En dat lukt het en dan zeggen die mensen: ‘Oh ja, dat heb ik altijd al gezegd’.’

Hoe het pad naar deze oplossing loopt weet Joris ook niet precies: ’Het is niet mijn schuld dat de wereld soms ingewikkelder is dan die lijkt. Er lijkt een soort reden dat als er geen kant-en-klare oplossing is, dan mag je ’t er niet over hebben. Sommige problemen zijn ingewikkelder. Ook met de vrouwenemancipatie hadden we niet alle antwoorden.’ Waar hij wel zeker van is, is dat de overgang naar een nieuw systeem niet makkelijk gaat worden. ‘Het systeem is wankel dus het gaat sowieso instorten. Waar we nu in zitten is eindig.’ Wat kan de student nou veranderen aan deze hele chaos? Makkelijk: ‘De politiek ingaan, de baas worden van ons land en betere wetten schrijven.’

Na de klap die al is geweest in 2008 is er niets veranderd, ondanks dat de financiële sector op het randje van instorten stond. Dit komt doordat de overheid de klap opving, legt Joris uit. ‘Waardoor dus het grootste gedeelte van de mensen allemaal in cloudcuckoo woont’, zegt hij terwijl hij wijst naar de andere drinkers in de foyer. ‘Zij hebben geen idee’.

Een nieuwe ronde bier, een nieuw onderwerp. Hoe is dat schrijven nou? ‘Vreselijk. Ik vond het echt helemaal niet leuk.’, zegt hij voordat hij een goede slok neemt. Waarom dan toch dat boek schrijven? ‘Het heeft iets heel puurs. Het is het allermoeilijkste wat er is, in onze cultuur. Het is vergelijkbaar met het beklimmen van de MountEverest.’ Tevreden met resultaat is Joris wel: ’Ik denk dat dit boek veel makkelijker wegleest dan bijna alles wat er over de sector is verschenen.’

De biertjes smaken en onze grote vriend wordt ook wat loslippiger. Het moeilijkste wat hij aan schrijven vindt, is het overtuigen van jezelf dat het goed is wat je aan het schrijven bent. ‘Begin december had ik het boek af. Als beloning had ik een joint geregeld. Normaal rook ik echt nooit stuff in het buitenland omdat ik dan paranoïde-aanvallen krijg. Dus ik had een idee: als ik het boek af heb, dan rook ik daarna een joint.’ Zo gezegd zo gedaan. Het boek is ingeleverd de joint is geregeld. ’Ik neem een trekje. Ik neem nog een trekje en ik besef: Oke, het boek moet anders. Ik zag opeens een verloop van rouwverwerking.’ Een maand later moest het boek definitief af zijn. Voor de zesde keer verzette hij de deadline van zijn boek en bouwde het nu op in de vijf fasen van rouwverwerking. ’Terwijl ik dacht aan de taal te beginnen, ben ik nog een keer opnieuw aan het boek begonnen.’

Blowen ziet hij als iets heel nuttigs bij het schrijven: ‘Ik raad het echt iedereen aan. Als je heel erg diep in een onderwerp zit en je rookt daar bij een joint dan schakel je andere denkprocessen uit. Je gaat ineens dingen zien. Dingen van mijn eigen scriptie ging ik pas zien toen ik stoned was. Het is een heel effectief middel. Alcoholblunds, word je wat doffer. Van stuff word je juist veel scherper. Jaha, dat zijn de tips voor de jonge schrijver’, lacht hij.

Joris geeft ook nog een tweetal andere tips. De eerste is: zonder je af. ‘Je moet het maar eens proberen, geen internet. Als je geen internet hebt moet je gaan doen waar je daar eigenlijk voor bent. Als je niks hebt en je gaat zitten, dan word je waanzinnig productief.’ De tweede tip voor schrijvers: ‘Doe het niet. Er zijn al veel te veel boeken. Begin er gewoon niet aan. Doe iets nuttigs’, zegt hij grappend.

Met een wijze levensles van deze inspirerende persoon stap ik enigszins geblund de nacht in: ‘Als je iets gaat doet waar je hart ligt, dan maakt de rest geen zak meer uit. Als je nu een saaie studie doet krijg je daarna een saaie baan, ben je daarna een saaie lul. Doen waar je hart ligt.’