Fresku rijmt diepgaande teksten met visueel cabaret

Je kent hem misschien als het gangster-persiflage Gino Pietermaai of de tierende Hollander Willy Keurig, maar Fresku – de 27-jarige Roy Michael Reymound – is vooral rapper, en niet onverdienstelijk. Hij heeft twee zeer goed ontvangen albums op zijn naam staan, Fresku (2010) en Maskerade (2012). Inmiddels is duidelijk geworden dat hij geen doorsnee rapper is die enkel over bitches en money rapt. Nee, Reymound snijdt liever maatschappelijke thema’s aan en weet met zijn gevoelige teksten jongeren te inspireren. De Studentenkrant spreekt met de geboren Eindhovenaar over Nederlandse hiphop, de fatsoensnormen op het internet en de beruchte Zwarte Pieten-discussie.

Het is een uur voordat Puur Gelul, een voorstelling waarin rappers en stand-up comedians ouwehoeren over de meest uiteenlopende zaken, begint. “Kom mee, dan chillen en praten we gewoon.” Fresku – Papiaments voor ‘brutaal’ – is ook uitgenodigd. Hij filosofeert graag – mocht hij nu gaan studeren, dan zou hij voor theologie, filosofie of (film)regie kiezen.

Terwijl hij geniet van zijn kom soep, vertelt hij hoe door het internet alles in zijn ogen verandert. “Alle normale menselijke trekjes, zoals fatsoen, vervallen op internet.” Het communiceren is een soort digitaal schaakspel geworden, meent de rapper. “Kijk naar jongens die de hele dag op hun telefoon zitten, bezig zijn met chickies – wat niet eens chickies zijn want de meeste aspecten van een vrouw versieren bestaan niet meer: je kan gewoon een bericht kopiëren en plakken naar andere chick.”

‘Als je niet tevreden bent, ga je maar naar je apenland!’

Dat op internet de barrières wegvallen, ondervond de Eindhovense rapper toen hij de reacties las op het filmpje waarin hij het karikatuur Willy Keurig speelt. Willy is een Hollandse man van middelbare leeftijd en voorvechter van Zwarte Piet die zich van alle mogelijke clichés in het racisme-debat bedient.

“Ik heb wel mensen gesproken die zich racistisch uiten, maar niet zoals op internet”, vertelt Fresku. “Mensen die in het echt zeggen ‘Is het wel echt zo?’ zeggen op het internet:‘Als je niet tevreden bent, ga je maar terug naar je apenland!’ Willy Keurig is eigenlijk een perfect voorbeeld van hoe dom mensen worden. Einstein heeft dat ook ooit gezegd: wanneer de technologie het sociale overtreft, krijg je een generatie dommerds.”

Een maatschappijkritische rapper, zo zou je Fresku kunnen beschrijven. Reymound reageert bescheiden op die benaming. “Sommige rappers zijn al blij om alleen te entertainen. Ik vind entertainen leuk hè, maar entertainen is voor mij ook een middel om de jongens van deze generatie, die snel denken en niet hun aandacht bij iets kunnen houden, toch even stil te laten staan. Zonder entertainment zouden die jongens ‘wat is dit nou voor gepreek?’ zeggen.”

[pullquote-left]’Als rapper sta ik als journalist in het leven'[/pullquote-left]

“Ik vind dat, als je een mening hebt, je hem niet alleen tegen je vrienden moet vertellen, want dan heb je er niets aan. Ik sta als rapper, en als schrijver, in het leven als een journalist. Ik probeer dingen te onderzoeken en te kijken wat de werkelijkheid is.” Zo schreef hij twee nummers over het Palestijns-Israëlisch conflict, Omgekeerde Wereld en Het Beloofde Land. “Ik denk dat ieder mens van nature goed is, maar we worden lui gemaakt door technologie en van alles en nog wat. We zijn zo lui dat we gewoon naar Syrië en Palestina kunnen kijken en zetten het deel van ons om iemand helpen uit. We worden diegene die, wanneer iemand struikelt, zijn telefoon pakt en het gaat filmen.”

[pullquote-right]’Nederlandse hiphop inspireert me niet'[/pullquote-right]

Er zijn maar weinig Nederlandse rappers die Fresku’s kritische blik op de maatschappij delen. Met de Rotterdamse rapper Winne zit Fresku in ieder geval wel geheel op één lijn. “Vanaf dag één heeft hij zichzelf als een grote broer opgesteld bij mij. Dat is nooit weggegaan.” Op het Great Minds-collectief (waar Winne ook deel van uitmaakt), Fata, Hef en Crooks na wordt Fresku dan niet echt geïnspireerd door de Nederlandse hiphop. “Maar ook als ik naar Amerikaanse hiphop kijk, dan denk ik: het is niet meer wat het was. Ook al is Kendrick Lamar een baas.”

Fresku’s laatste album Maskerade kwam in 2012 uit. De vriendelijke Eindhovenaar is bezig met nieuw werk maar zijn derde album laat nog even op zich wachten. “Tijdens het proces voor het album maken ben ik echt een journalist. Dan ben je jezelf vragen aan het stellen en die probeer je dan te beantwoorden. In die fase zit ik nu. Ik ben helemaal nog niet bezig met het rap-aspect, maar met het verhaal te vertellen. Op een gegeven moment gaat dat wel een album worden – maar wanneer dat is en hoe het gaat klinken, dat weet ik echt niet.”

Als het nieuwe album er is, dan zal het ongetwijfeld weer een verzameling van verhalen zijn. Want verhalen vertellen, dat doet hij graag. “Met Nos Baranka wilde ik bijvoorbeeld het gezicht beschrijven achter een krantenkopje.” Het nummer beschrijft de tragedie van een Antilliaans meisje dat voor haar vriend drugs probeert te smokkelen, betrapt wordt op Schiphol en valt, waardoor de bolletjes knappen. Naast zulke ‘algemene verhalen’, gebruikt Fresku ook vaak zijn persoonlijke leven als onderwerp van zijn nummers. Zo vertelt hij over zijn tijd op school, waar hij wel eens werd gepest. Of over zijn vaderschap.

“Je hebt twee naturen die erg met elkaar botsen,” legt Reymound rustig uit. “Enerzijds heb je natuurlijk de chaotische muzikant en anderzijds de vader die alles op een rijtje moet hebben.” Maar zoals Fresku zijn visuele, soms bizarre cabaret combineert met ontroerende, diepgaande teksten, weet hij nu ook de chaotische ‘Fresku’ met de vader ‘Roy’ te rijmen. “De afgelopen maanden heb ik gemerkt dat die twee werelden gewoon samen kunnen gaan.”