Friese Buma in je Zak
Studenten uit Friesland krijgen vertrekpremie.
De Erasmusbeurs en de Marco-Polobeurs kennen we allemaal. Lekker naar het buitenland met een zak gratis geld is immers een bekend verhaal onder studenten. Er is echter één groep onder ons Nederlanders die het helemaal goed hebben getroffen: de Friezen. Het houdt namelijk niet op bij een eigen taal en een eigen cultuur, er is ook een eigen beurs voor studenten die willen studeren in het buitenland. Een beurs die Friezen de mogelijkheid biedt te gaan socializen met de rest van de wereld. Kortom, een unieke kans voor dit toch wel unieke volk.
De beurs in kwestie is de L.A. Buma beurs. Een tegemoetkoming voor studenten afkomstig uit Friesland die extra kosten moeten maken voor hun studie. Dit kan bijvoorbeeld het drukken van een proefschrift zijn of extra kosten door het volgen van extra vakken, maar ook, en vooral, een studievakantie naar het buitenland. Dr. L.A. Buma himself bezat een enorme hoeveelheid aan boerderijen en landerijen in, uiteraard, Friesland. Hij had geen kinderen en na zijn overlijden in 1867 bleef er een fortuin over. In zijn testament kon men lezen dat hij het geld graag wilde gebruiken voor het oprichten van een stichting ter stimulering van de ontwikkeling van de armere Friese academicus. Dat hij niet wilde dat alle academici gestimuleerd werden is duidelijk te zien, het fonds is namelijk niet bestemd voor studenten Theologie. Helaas is onbekend waarom Dr. L.A. Buma deze beslissing heeft genomen.
Het fonds is tegenwoordig in beheer van een bestuur met daarin onder andere dhr. S. Visser. Hij behandelt aanvragen van allerlei studenten die denken kans te hebben op dit financiële extraatje. Er kunnen per jaar maar een beperkt aantal beurzen worden verstrekt en daarom gebeurt de selectie zorgvuldig. Alleen als de ouderlijke opbrengsten voldoende laag zijn en er echt geen andere mogelijkheid is om het anders te regelen, word je geselecteerd. Daarbovenop moet je puur Fries zijn, dus geboren uit Friese (voor-)ouders.
Dit houdt in dat niet zomaar elke zelfverklaarde Fries een beroep kan doen op deze maximaal vijf jaar durende beurs. Voordat een student kans maakt op deze ‘buma in z’n zak’ zijn er een aantal behoorlijke strenge voorwaarden waaraan zal moeten worden voldaan. Allereerst moet de student vanzelfsprekend een studie volgen aan een erkende instelling voor hoger onderwijs in Nederland. Ten tweede moeten de ouders ten tijde van de aanvraag in Friesland wonen of indien overleden in Friesland woonachtig zijn geweest. En ten slotte moet de student zelf in Friesland geboren zijn. Opgegroeid zijn in Friesland is onvoldoende weet de beheerder van het fonds ons te vertellen. Er zijn bij hem behoorlijk wat gevallen bekend waarbij hij de studenten persoonlijk wel een beurs had gegund maar waar de voorwaarden dat niet toelieten.
Zo was er een student geboren uit Friese ouders, volledig fries opgevoed en woonachtig in het prachtige dorpje Buitenpost (voor de leken: dit ligt precies tussen Groningen en Leeuwarden). Het plan was om de geboorte van deze jongen te laten plaatsvinden in Buitenpost. Echter, er traden complicaties op tijdens de geboorte waardoor het noodzakelijk bleek om de bevalling te laten plaatsvinden in het Universitair Medisch Centrum te Groningen. Op latere leeftijd werd deze jongen een student met de ambitie in het buitenland te gaan studeren. Maar bij een poging om de L.A. Buma beurs aan te vragen ging het voor deze student mis: hij kon niet voldoen aan één van de fundamentele voorwaarden. Zijn geboorteplaats was nu immers Groningen in plaats van Friesland. Volgens de heer Visser zijn deze gevallen “schrijnend” maar vanwege het beperkte aantal beschikbare beurzen kunnen ze, ook in dit geval, absoluut geen uitzonderingen maken.
Ook een studente Pedagogische Wetenschappen kwam niet door de keuring. Aangezien de aanvraag alleen schriftelijk mag worden ingediend had zij een motivatiebrief gestuurd naar het adres dat ergens op internet rondzwerft. Vervolgens kreeg zij een aantal formulieren toegestuurd om de aanvraag officieel in te dienen. Dit is echt geen simpele opgave aangezien er gevraagd wordt om alle inkomensgegevens (zowel van jezelf als van je ouders) en alle andere gegevens die je bij DUO eerder al hebt moeten invullen voor het aanvragen van de studiefinanciering. Na het opsturen van de gegevens had ze binnen twee maanden bericht dat ze de beurs helaas niet had gekregen omdat het haar ouders teveel verdienen. De heer Visser betaamd dat ze een strikte grens hebben met betrekking tot de inkomens van ouders. Waar die grens precies zit wou hij helaas niet zeggen.
Wat hij wel kan melden is dat de hoeveelheid aangevraagd geld behoorlijk hoger is dan het totale beschikbare geldbedrag. En dit terwijl er amper reclame voor de beurs wordt gemaakt. Op een aantal sites zijn puur de zakelijke gegevens te vinden: de voorwaarden waaraan je moet voldoen om deze beurs te krijgen, een adres en met een beetje doorzoeken nog een telefoonnummer. Het lijkt wel schat zoeken: eerst een speurtocht naar het vereiste adres en jezelf vervolgens een weg graven door alle administratieve rompslomp in de hoop zo een fortuin te vinden. Voor een studente Human Technology was dit een reden om de aanvraag toch maar niet te verzenden. In haar geval waren de Erasmus beurs, studiefinanciering en een tegemoetkoming voor het niet gebruiken van haar OV kaart wel genoeg. Dit wordt dan ook sterk benadrukt door de heer Visser: “Het is echt voor studenten die het anders niet zouden kunnen betalen.”
Toch belet dit de meeste Friese studenten niet om toch een gokje te wagen, niet geschoten is immers altijd mis. Er vinden per jaar toch een aanzienlijk aantal Friezen de weg naar deze verborgen parel. Want hoewel er op internet weinig informatie te vinden is, verspreidt het gerucht van de ‘Friesland beurs’ zich snel onder, met name Friese, studenten. En bijna iedere Fries die zich poogt te ontwikkelen door een verblijf in het buitenland doet een smeekbede richting deze stichting.
En deze smeekbedes worden in sommige gevallen zeker verhoord. Als ‘it giet oan’, dus bij inwilliging van het verzoek, kun je volgens een aantal studenten toch rekenen op een vergoeding van ongeveer honderd euro per maand. Een studente van de Hanze laat weten dat zij tijdens haar verblijf van een semester op Curaçao een vergoeding heeft gekregen van in totaal vijfhonderd euro. Bovenop de eventuele andere beurzen waar je voor in aanmerking zou kunnen komen (Marco Polo of Erasmus) tikt zoiets toch lekker aan. In plaats van bier kun je dan eens een cocktailtje bestellen en een beetje genieten van het buitenlandse leventje.
Zo blijken Friezen dus hun eigen koppige en stugge manier te hebben gevonden om hun hoofd boven water te houden, ook internationaal. Waar de gewone Nederlander het moet doen met slechts een Erasmusbeurs, wat uitwonende stufi en een vergoeding voor het niet gebruiken van de OV-kaart, hebben Friezen een extra zakcentje achter de hand. Dit zal ongetwijfeld leiden tot nog meer Friese studenten die willen proeven van het studentenleven buiten de Nederlandse landsgrens. En laten we eerlijk zijn, meer Friezen in het buitenland, dat zal de wereld toch absoluut goed doen.